تالاب شادگان (به انگلیسی : Shadegan Ponds ) درجنوب شهر شادگان در استان خوزستان قرار گرفته است و یکی از مهم ترین زیستگاه های حیات وحش ایران محسوب می شود که گونه هایی کمیاب از گیاهان و حیوانات در آن زندگی می کنند و از معدود تالاب هایی است که در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شده است.
در بین آب های این تالاب دو روستا قرار گرفته اند که شهر ونیز را برای بازدید کنندگان تداعی می کنند. وسعت تالاب شادگان حدود 400 هزار هکتار است که 290 هکتار آن جزو مناطق حفاظت شده محسوب می شود.
سالانه 900 میلیون متر مکعب اب رودخانه جراحی وارد تالاب می شود.
این منطقه زیستی 152 گونه پرنده و 40 گونه پستاندار دارد که مهمترین شان دلفین بینی بطری است. تالاب شادگان در گذشته بخشی از تالابی وسیع تر بوده که تا مرز عراق ادامه داشته.
در سال 1353 در همایشی جهانی که در رامسر برای حفظ و نگهداری تالاب برگزاز شد. سه تالاب شادگان ، خورموسی و خورالامیه با هم ادغام شدند و تالاب شادگان نام گرفتند.
تالاب شادگان را به نام های هورالدورق یا خورالفلاحیه هم می شناسند.
گرمای آفتاب خوزستان بالا است و برای سفر حتما باید عینک آفتابی ، کلاه لبه دار و لباس خنک که رطوبت را جذب نکند همراه داشته باشید.
ساده زیستی و خونگرمی و مهمان نوازی اهالی شادگان سفر شما را لذت بخش تر می کند.
در گوشه کنار تالاب سایه بان هایی از نی و حصیر توسط افراد محلی ساخته شده است که اهالی در این محل ها از شما پذیرایی می کنند.
اغلب ساکنین منطقه کشاورز هستند و به پرورش خرما و پرورش گاومیش مشغولند و زندگی اقتصادی آن ها به تالاب وابسته است.
هنگام بازدید از تالاب میتوانید به عنوان سوغات سفر ، صنایع دستی اهالی منطقه از جمله دمپایی حصیری ، سبد و کلاه های کنفی را خریداری کنید.
در نزدیکی تالاب اقامتگاهی وجود ندارد و برای اجازه اقامتگاه باید به شهر شادگان یا آبادان بروید. فاصله آبادان تا تالاب شادگان حدود 60 کیلومتر است.
هوای تابستانه تالاب بسیار گرم وشرجی است و مناسب گردشگری نمی باشد.
بهترین فصل برای سفر به شادگان اواسط پاییز و اوایل بهار است که هوای معتدلی دارد.
فصل زمستان این تالاب به دلیل حضور پرندگان مهاجر جاذبه های مخصوص به خودش را دارد.
تالاب شادگان درجنوب غربی ایران و جنوب جلگه خوزشتان در حد فاصل شهرهای شادگان ، آبادان و ماهشهر قرار گرفته است.
تالاب شادگان در میانه شهرستان شادگان یا دورگ قرار دارد.
به دلیل گرمسیر بودن این ناحیه ، گندم ، خرما و برنج در تمام فصول در دسترس است.
بخشی از مردم منطقه به دامداری مشغولند و میتوانید از لبنیات محلی این منطقه استفاده نمایید.
این تالاب در جنوب جلگه خوزشتان و در پایین دست حوضه رودخانه جراحی قرار دارد و از جنوب به خلیج فارس منتهی می شود.
آب این تالاب را رودخانه های جراحی و کارون و جزر و مد خلیج فارس تامین میکند.
برای رسیدن به تالاب شادگان ، راه های مختلفی وجود دارد:
1 – در مسیر اتوبان اهواز – آبادان بعد از پیمودن 97 کیلومتر به سه راهی دارخوین می رسید. 12 کیلومت به سمت روستای صراخیه حرکت کنید و از آنجا با طی نمودن 11 کیلومتر به تالاب شادگان می رسید.
2 – در مسیر بزرگراه ماهشهر – آبادادن تا انتها بروید و بعد از رد کردن میدان فاصلمه به سمت بلوار امام خمینی رانندگی کنید و سپس به سمت بند امام خمینی بروید تا به سه راه شادگان برسید. تا انتهای جاده به حرکت ادامه دهید و بعد از عبور از کمربندی سدیره سفلی بعد از حدود 2 ساعت به تالاب می رسید.
یکی از عجایب تالاب شادگان کنار هم قرار گرفتن همزمان آب شور و شیرین است.
البته آب شور تالاب همیشگی است و آب شیرینآندر برخی فصل ها کم می شود. این ویژگی منحصر به فرد تالاب با عث بوجود آمدن تنوع زیستی بیشمارو کونه های آبزی مختلف در تالاب شده است.
ماهی های رودخانه های بهمن شیر ، کارون و جراحی برای تخم گذاری به این تالاب می آیند.
یکی دیگر از عجایب تالاب شادگان ، روستای صراخیه و رگبه است که در میانه تالاب قرار گرفته اند. اغلب خانه های این روستاها دری کوچک دارند که به روی آب باز می شود و برای عبور و مرور با قایق ساخته شده اند.
برای رفتن به میانه تالاب میتوانید قایق کرابه کنید تا ارتباط نزدیک تری با طبیعت برقرار نمایید.
ماهی ها : گونه های ماهی بومی تالاب عبارتند از ، ماهی بنی ، ماهی حمری ، کپور رنگی ، کفشک ماهی ، مار ماهی ، کوسه ماهی و انواع میگو .
پرندگان : در آسمان این تالاب 154 نوع پرنده از جمله اردک سرسبز ، سیاه کاکل ، حاجی لک لک ، بوتیمار ، حواصیل خاکستری ، پرستوی دریایی ، پلیکان ، عقاب دریایی دم سفید و عقاب شاهی پرواز میکنند.
در فصل زمستان و پاییز ، پرندگان مهاجر به سمت این منطقه راهی می شوند.
پستانداران و خزندگان : مهم ترین پستاندار ی که در این تالاب زندگی می کند ، دلفین بینی بطری است که در دهانه خلیج فارس و خور موسی زندگی می کند و حرکات نمایشی اش ، تصاویری دیدنی برای گردشگران ایجاد می کند.
سایر جانداران تالاب شادگان عبارتند از : گربه جنگلی ، شنگ بانام ، گرگ ، شغال ، تشی ، تیر مار ، یله مار ، افعی .
ساکنین اطراف شادگان به پرورش گاو میش مشغول هستند و شما میتوانید شنای گاومیش ها در تالاب شادگان و همبازی شدن بچه های محلی با آنها را ببینید.
اویارسلام : یکی از گیاهان مهمی که در این تالاب رشد میکند ، گیاه اویارسلام است که تا حدود 70 سانتی متر ارتفاع دارد و گیاه بومی تالاب محسوب می شود.
لویی : لویی یکی از گیاهان قد بلد تالاب است که طولش به 3 متر هم می رسد ، قایق سواری بین ساقه های نازک و بلند لویی در تالاب یکی از جاذبه های گردشگری آن است.
نیلوفر آبی : در فصل بهار تمام سطح تالاب با گل های صورتی مایل به سفید نیلوفر آبی پوشیده می شود و زیبایی رویایی به تالاب می دهد.